A peasant girl, Jagna (Kamila Urzedowska), is forced to marry a much older, wealthy farmer, Boryna (Mirosław Baka), despite her love for his son, Antek (Robert Gulaczyk). Drawn into a torrid affair, whilst her newfound status unnerves the villagers, Janga becomes the object of envy, and hate. Strong-willed and free-spirited, Janga must fight to preserve her independence.

POLISH: Historia Jagny Paczesiównej (Kamila Urzędowska) wydanej wbrew swojej woli za mąż za najbogatszego gospodarza we wsi, Borynę (Mirosław Baka), a uwikłanej w romans z jego żonatym synem Antkiem (Robert Gulaczyk) wciąż rozpala. Wpleciona w cykl czterech pór roku, odmierzana rytmem kościelnych świąt, bogata w chłopskie obyczaje, skrząca się feerią barw, energią muzyki.

Malarski film – nie oderwiemy oczu od ekranu Animacja malarska powstawała partiami. Najpierw nakręcono film z udziałem aktorów, potem każdy kadr z tego materiału namalowano i zmontowano na nowo. Wcześniejszy film tandemu Welchmanów „Twój Vincent” zachwycił odtworzeniem piękna obrazów Vincenta van Gogha. „Chłopi” to już jednak nowa jakość – scenariusz jest świetny, bohaterowie wyraziści, kolorystyka nie pozwala ani na chwilę oderwać oczu od ekranu. Spora w tym zasługa malarskiej pasji Doroty Kobieli Welchman, za sprawą której znane nam obrazy polskich mistrzów stają się żywe w filmie. Czesząca się dziewczyna z płótna Ślewińskiego zamienia się w Jagnę trefiącą długie blond pukle, także Jagnę widzimy jako chłopkę w animowanym obrazie „Babie lato” Józefa Chełmońskiego. Dostrzeżemy też m.in. spacerujące po śniegu kuropatwy, żywcem wyjęte z dzieła tegoż Chełmońskiego.

Taniec opresji, taniec namiętności Muzyka (za którą odpowiada L.U.C. i RB Film Orchestra z Kayah, Dagadaną, Laboratorium Pieśni, Tęgimi Chłopami) i sceny z nią związane to jeden z najmocniejszych akcentów „Chłopów”. Rewelacyjnie wybrzmiewają pieśni śpiewane w chłopskich chatach podczas pracy przy sprawianiu kapusty, albo pełna energii muzyka towarzysząca scenom kolędowania ze zwierzęcymi maszkarami. Rzucający się w tany ludzie wybiegają z rozgrzanych chat na mróz i tworzą barwny, szaleńczy korowód.
Rewelacyjnie oddano wreszcie dwa, bardzo różne tańce – weselny taniec Jagny z Boryną, a potem z wójtem oraz drugi – z Antkiem Boryną. Pierwszy staje się symbolem opresji, okowów, w jakich znalazła się młoda żona, poddaństwa. Młoda kobieta musi być tu uległa wobec męża i znaczącego sąsiada, nie ma możliwości, by po prostu dobrze się bawić. Drugi to wyraz jej namiętności – ostentacyjnie obejmuje kochanka w tańcu, który jest afirmacją jej zakazanego uczucia, nie wstydzi się go manifestować nawet przed plotkującymi chłopami.

Aktorsko film jest znakomity. Prym wiedzie, rzecz jasna, starsze pokolenie. Doskonały jest Mirosław Baka jako Boryna, świadomy zdrady żony i syna, ale i wewnętrznie rozdarty, bardzo ciekawie ogląda się Roberta Gulaczyka jako krnąbrnego Antka, który pod wpływem okoliczności przechodzi jednak przemianę. Wiejskie kobiety z Ewą Kasprzyk (jako Dominikową) i Dorotą Stalińską (jako Jagustynka) na czele są solą Lipieckiej wsi, nieźle wyoada też dawno nie oglądana na dużym ekranie Małgorzata Kożuchowska (jako zawistna Organiścina). Kamila Urzędowska w roli Jagny to młoda, wrażliwa, trochę rozmarzona kobieta, której egzystencję zaczynają determinować mężczyźni. Kiedy będzie chciała odzyskać kontrolę przekona się, że przekroczyła społeczne normy.

Festivals:

• Toronto International Film Festival 2023
• Gdynia International Film Festival 2023
• Busan International Film Festival 2023
• BFI London Film Festival 2023
• Official submission of Poland for the ‘Best International Feature Film’ category of the 96th Academy Awards in 2024